Narad Shila thapt kund

ర్యాలీ పుణ్యక్షేత్రం

 *ర్యాలి* :

ప్రకృతి మాత ముద్దుబిడ్డ కోనసీమ అందాన్ని చూసి పరవశించిపోవడం మన వంతైతే జగన్మోహిని రూపంలో ఉన్న విష్ణుమూర్తి ఏకంగా స్థాణువయ్యాడట. ఇక్కడ తలలో పువ్వు పోగొట్టుకున్న జగన్మోహిని, బదిలీ కోరిన భక్తుల కోర్కెను ఇట్టే తీరుస్తుందని భక్తుల విశ్వాసం. చెరొక చోట ఉద్యోగం చేసే భార్యాభర్తలను ఒక చోటికి చేర్చడంలో ఈదైవంచూపే కారుణ్యం కొనియాడదగినది. ఈ అరుదైన యాత్రాస్థలం మన రాష్ట్రంలోనే గోదావరి గట్టున ఉంది.

ఎక్కడ ఉంది?

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని తూర్పుగోదావరి జిల్లా ఆత్రేయపురం మండలంలో ఉంది. ఈ ప్రాంతాన్ని కోనసీమ అంటారు. నిండైన కొబ్బరి చెట్లకు కోనసీమ ప్రసిద్ధి. ఇది పూర్తిగా వ్యవసాయ ఆధారిత ప్రాంతం. గోదావరి ఉపనదులు ఇక్కడ ప్రవహించడంవల్ల ఈ ప్రాంతం సాక్షాత్తూ 'అన్నపూర్ణ'. ర్యాలిలో జగన్మోహిని రూపంలో విష్ణుమూర్తి కొలువై ఉన్నాడు. ఇది ఏకశిలా విగ్రహం. ఇటువంటి శిలను సాలగ్రామ శిల అంటారు. ఈ విగ్రహం పొడవు ఐదు అడుగులు. వెడల్పు మూడు అడుగులు. విగ్రహానికి ముందువైపు విష్ణుమూర్తి, వెనుకవైపు జగన్మోహిని. ఇటువంటి విచిత్రమైన దేవాలయం మరెక్కడా లేదేమో? నల్లరాతి శిల్పం కావడం వల్ల ఈ విగ్రహం కంటికింపుగా ఉంటుంది. ఇందులోని శిల్ప సౌందర్యం వర్ణనాతీతం. నఖశిఖ పర్యంతం అందంగా ఉంది అని చెప్పడానికి ఇది నిజమైన నిదర్శనం. కాలి గోళ్ళు, చేతి గోళ్ళు నిజంగా ఉన్నాయా? అనిపించేలా అద్భుతంగా మలిచాడు శిల్పి. అదేవిధంగా 'శిఖ' జుట్టు వెంట్రుకలు చెక్కిన తీరు చూస్తే ఇది శిల్పమా, నిజంగా జుట్టు ఉందా? అనిపించేలా, చెక్కిన శిల్పి నిజంగా ధన్యుడే,!. ఈ విగ్రహం పాదాల దగ్గర నుంచి, నీరు నిరంతరాయంగా ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది.అది 'విష్ణు పాదోధ్బవియైన గంగ' అనే ఆధ్యాత్మిక నమ్మకం. ఆమాట పక్కన పెడితే,, శిలల్లో 'జలశిల' అనే దాన్నుంచి నీరు నిరంతరం విష్ణుమూర్తి పాదాలను కడుగుతూ ఉంటుందని భక్తుల విశ్వాసం. గుడిప్రాంగణమంతా దశావతారాలకి సంబంధించిన శిల్పాలు కొలువై ఉన్నాయి.

ఎప్పుడు నిర్మించారు?

ర్యాలి ప్రాంతం 11వ శతాబ్ది సమయంలో పూర్తిగా అరణ్యం. ఆ ప్రాంతాన్ని పరిపాలిస్తున్న చోళ చక్రవర్తి రాజా విక్రమ దేవుడు, ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించాడు. తరువాతి రోజులలో దీనిని పునరుద్ధరించారు.

ఎలా చేరుకోవాలి?

ర్యాలిని దర్శించడానికి ఉత్తర భారతంనుంచి వచ్చే యాత్రికులు విశాఖపట్నం మీదుగా (ఐదవ నెంబర్‌ జాతీయ రహదారి)తుని, అన్నవరం, రాజమండ్రి చేరుకోవాలి. రాజమండ్రి నుంచి ధవళేశ్వరం బ్యారేజీ మీదుగా వెళ్ళి, బొబ్బర్లంక దగ్గర ఎడమవైపు తిరగాలి. బొబ్బర్లంక మీదనుంచి లొల్లమీదుగా మెర్లపాలెం దగ్గర కుడివైపుకి తిరిగితే ర్యాలి చేరుకుంటాం.

విజయవాడ వైపు నుంచి వచ్చేవారు రావులపాలెం (ఐదవ నెంబర్‌ జాతీయ రహదారి), దగ్గర కుడివైపుగా తిరిగి మెట్లపాలెం దగ్గర ఎడమవైపు తిరిగితే ర్యాలి చేరుకోవచ్చు.

ర్యాలి ప్రాధాన్యత!

గోదావరి జిల్లా ప్రాంతంలో(రాలి-అంటేపడిపోవటం.అదేమార్పుచెంది 'ర్యాలి' గామారింది. '. ఈ ప్రాంతాన్ని పూర్వం 'రత్నపురి' అని పిలిచేవారు. భాగవత కధ ప్రకారం... దేవతలు, దానవులు అమృతం కోసం పాలసముద్రాన్ని చిలకడం ప్రారంభించారు. వాసుకి అనే పాముని తాడుగా, మంధర గిరిని కవ్వంగా చేసుకుని, తలవైపు రాక్షసులు, తోకవైపు దేవతలు నిలబడి సముద్రాన్ని చిలికారు. అందులోంచి చంద్రుడు, కామధేనువు, కల్పవృక్షం, లక్ష్మీదేవి, విషం... ఇలా వరుసగా వచ్చిన తరువాత చిట్టచివరకు ధన్వంతరి అమృతకలశంతో ప్రత్యక్షమయ్యాడు. దేవదానవులిరువురూ దాని కోసం పోటీ పడుతుండగా, విష్ణుమూర్తి జగన్మోహిని రూపంలో వచ్చి, అమృతం దానవులకి అందకుండా దేవతలకు మాత్రమే అందజేసి ముందుకు నడుస్తుండగా, వెనుకనుంచి విష్ణువుని చూసి జగన్మోహినిగా భ్రమచెందిన శివుడు విష్ణుమూర్తి చెయ్యిపట్టుకోగానే ఉలికిపాటుతో విష్ణువు వెనుకకు తిరిగాడు. ఆ సమయంలో సిగలోంచి ఒక పువ్వు రాలిపడింది. ఆ కారణంగా ఆప్రాంతానికి 'ర్యాలి' అని పేరు వచ్చిందని స్థలపురాణం. విష్ణువుని చూసిన శివుడు స్థాణువులా నిలబడిపోయాడని అందుకే శివాలయం, వైష్ణవాలయం ఎదురెదురుగా ఉంటాయని స్థానికులు చెప్తారు. అలా వెనుకకు తిరిగిన విష్ణుమూర్తి ముందువైపు పురుషుడిగానూ, వెనుక జగన్మోహిని రూపంలోనూ ఉంటాడు.

తిక్కన చెప్పినట్లు ఇక్కడ హరిహరనాధ తత్వం కనిపిస్తుంది. విష్ణుమూర్తి జగన్మోహినీకేశవస్వామిగాను, శివుడు ఉమాకమండలేశ్వరుడుగాను భక్తుల నీరాజనాలు అందుకుంటున్నాడు. ఇక్కడి శివలింగాన్ని ప్రతిష్ఠచేసేటపుడు బ్రహ్మదేవుడు తన కమండలంలోని జలంతో మంత్ర పూతం కావించాడని స్థలపురాణం. అదే విధంగా జగన్మోహినీకేశవస్వామి విగ్రహాన్ని కూడా మంత్రపూర్వకంగా ప్రతిష్ఠించారని చెబుతారు. గుడిలోని పూజారులు నూనె దీపం సహాయంతో విగ్రహం గురించి వివరిస్తూ అణువణువూ చూపిస్తారు. నల్లరాతి విగ్రహాన్ని దీపం సహాయంతో చూస్తే విగ్రహం అందం రెట్టింపవుతుంది.

సందర్శన వేళలు

ఉదయం ఆరు నుంచి పన్నెండు వరకు, తిరిగి మధ్యాహ్నం మూడు నుంచి రాత్రి ఎనిమిది వరకు. లోపల ఫోటోలు తీయడానికి అంగీకరించరు.

ర్యాలి చాలా చిన్న గ్రామం, అందువల్ల రావులపాలెం నుంచే ఆహారపదార్ధాలు తీసుకెళ్ళడం మంచిది.

ర్యాలి వెళ్ళడానికి ప్రత్యేకమైన ప్యాకేజీలు లేవు. రాజమండ్రి అతిదగ్గరి రైల్వేస్టేషన్‌. మధురపూడి(రాజమండ్రి దగ్గర) అతి దగ్గరి విమానాశ్రయం. రావులపాలెం దాకా బస్సులు దొరుకుతాయి. అక్కడి నుండి ఆటోలు గాని, టాక్సీల ద్వారాగాని ర్యాలి చేరుకోవాలి. పట్టణాలలో వాహనాలమీద తిరిగి విసుగెత్తిన వారికి గుర్రపుబండి ప్రయాణం చాలా సరదాగా ఉంటుంది. గుర్రపు డెక్కల చప్పుడు, రోడ్డుకిరువైపులా పచ్చని పొలాలతో ఆహ్లాదకరమైన వాతావరణం, దారిలో చిన్న చిన్న పిల్లలు వీడ్కోలు పలుకుతూ టాటా చెప్పడం, ఇలాంటి అనుభూతుల్ని మనం సొంతం చేసుకోవచ్చు.

బదిలీ కావాలనుకున్నవారు ఈ దేవుణ్ణి సందర్శిస్తే తమ కార్యం సిద్ధిస్తుందని భక్తుల విశ్వాసం.

ర్యాలి సందర్శనంతో పాటు వాడపల్లి వెంకటేశ్వర స్వామిని, పంచారామాలలోని నాలుగు ఆరామాలు సామర్లకోట, ద్రాక్షారామం, పాలకొల్లు, భీమవరం కూడ కలుపుకోవచ్చు. అలాగే పక్కనే ఉన్న అంతర్వేది, కోటిపల్లి, ధవళేశ్వరం బ్యారేజి, రాజమండ్రిలోని మార్కండేశ్వర స్వామి గుడి, కోటి లింగాలరేవు, సారంగధర మెట్ట కూడ కలుపుకుంటే గోదావరి నదీతీర ప్రాంతంలోని ముఖ్యమైన పర్యాటక ప్రాంతాన్ని చూసినవాళ్ళం అవుతాం.

                           స్వస్తి!

పెరుగు తో oops concept ఎలాగో మీరే చూడండి

పెరుగు

#పెరుగును ఈ 10 పదార్థాలతో విడిగా కలిపి తినండి, అద్భుత ఫలితాలు పొందండి*.

1. కొద్దిగా జీల‌క‌ర్ర‌ను తీసుకుని పొడి చేసి దాన్ని ఓ కప్పు పెరుగులో క‌లుపుకుని తింటే త్వ‌ర‌గా బ‌రువు త‌గ్గుతారు.

2. కొద్దిగా న‌ల్ల ఉప్పును తీసుకుని బాగా పొడి చేయాలి. దాన్ని ఓ క‌ప్పు పెరుగులో క‌లుపుకుని 

తాగాలి. దీంతో జీర్ణ సంబంధ స‌మ‌స్య‌లు దూర‌మ‌వుతాయి. ప్ర‌ధానంగా గ్యాస్‌, అసిడిటీ వంటివి త‌గ్గుతాయి.

3. కొద్దిగా పెరుగులో చ‌క్కెర క‌లుపుకుని తినాలి. దీంతో శ‌రీరానికి వెంట‌నే శ‌క్తి అందుతుంది. మూత్రాశ‌య సంబంధ స‌మ‌స్య‌లు కూడా పోతాయి.

4. కొంత వాము తీసుకుని ఓ క‌ప్పు పెరుగులో క‌లిపి తినాలి. దీని వ‌ల్ల నోటి పూత, దంతాల నొప్పి, ఇత‌ర దంత సంబంధ స‌మ‌స్య‌లు పోతాయి.

5. ఓ క‌ప్పు పెరుగులో కొంత న‌ల్ల మిరియాల పొడిని క‌లిపి తినాలి. దీని వ‌ల్ల మ‌ల‌బ‌ద్ద‌కం దూర‌మ‌వుతుంది. తిన్న ఆహారం సరిగ్గా జీర్ణ‌మ‌వుతుంది.

6. పెరుగులో కొన్ని ఓట్స్ క‌లిపి తినాలి. ఇలా చేయ‌డం వ‌ల్ల మంచి ప్రోబ‌యోటిక్స్‌, ప్రోటీన్లు ల‌భిస్తాయి. ఇవి కండ‌రాల పుష్టికి దోహ‌దం చేస్తాయి.

7. పెరుగులో వివిధ ర‌కాల పండ్ల‌ను క‌లిపి తింటే శ‌రీర రోగ నిరోధ‌క వ్య‌వ‌స్థ ప‌టిష్ట‌మ‌వుతుంది. ప‌లు ర‌కాల ఇన్‌ఫెక్ష‌న్లు, వ్యాధులు రాకుండా చూసుకోవ‌చ్చు.

8. పెరుగులో కొంత ప‌సుపు, కొంత అల్లం క‌లిపి తినాలి దీని వ‌ల్ల ఫోలిక్ యాసిడ్ శ‌ర‌రీంలోకి చేరుతుంది. ఇది చిన్నారుల‌కు, గ‌ర్భిణీ మ‌హిళ‌ల‌కు ఎంత‌గానో మేలు చేస్తుంది.

9. పెరుగులో ఆరెంజ్ జ్యూస్ క‌లిపి తింటే శ‌రీరానికి త‌గినంత విట‌మిన్ సి ల‌భిస్తుంది. ఇది కీళ్ల నొప్పుల‌ను త‌గ్గిస్తుంది. వృద్ధాప్య ఛాయ‌ల‌ను దూరం చేస్తుంది. 

10. పెరుగులో తేనె క‌లిపి తీసుకుంటే క‌డుపులో ఉన్న అల్స‌ర్లు మటుమాయ‌మైపోతాయి. ఈ మిశ్ర‌మం యాంటీ బయోటిక్‌గా ప‌నిచేస్తుంది. దీని వ‌ల్ల శ‌రీరంలో ఉన్న ఇన్‌ఫెక్ష‌న్లు వెంట‌నే త‌గ్గుతాయి.

కాశీ లో తెలుసుకో తగ్గ ఘాట్ యొక్క వివరాలు

 Kasi ghat

కాశీ.....

గోముఖం నుండి బయలుదేరే గంగమ్మ విచిత్రంగా దారి మళ్లి దక్షిణ దిశగా ప్రవహించి దన్నుసాకారపు కాశీి పట్టణాన్ని చుట్టి తిరిగి తన దారిలో ప్రవహిస్తుంది ఎంత కరువు వచ్చినా గంగమ్మ కాశీ ఘాట్లను వదిలి దూరం జరగలేదు.

శివుని కాశీలోని కొన్ని వింతలు.

కాశీలో గ్రద్దలు ఎగరవు, గోవులు పొడవవు, బల్లులు అరవవు, శవాలు వాసన పట్టవు, కాశీలో మరణించిన ప్రతి జీవి కుడి చెవి పైకి లేచి ఉంటుంది.

కాశీలో మందిరం చుట్టూ అనేక చిన్న తోవ సందులు కలిగి అట్టి సందులు అనేక వలయాకారాల్లో చుట్టినట్టు ఉండి ఒక పద్మవ్యూహం లాగా కొత్త వారికీ జాడ దొరకకుండా ఉంటుంది.

కానీ పూర్వం ఇక్కడ అనేక సుందర వనాలు, పూలచెట్ల మధ్య ఉన్న మందిరాన్ని విదేశీ దండ యాత్రికుల దాడుల నుండి కాపాడుకోవడానికి ప్రజలంతా గుడి చుట్టూ పెద్ద పెద్ద బంగళాలు కట్టి శత్రు సైనికులకు దారి లేకుండా చేసినారు. అనేక దేశాల నుండి పెద్ద పెద్ద శాస్త్ర వేత్తలు వచ్చి కాశీి లో అనేక రీసెర్చ్ లు జరిపి ఆశ్చర్య పోయ్యారు. 

అస్సలు ఈ కాస్మోర్స్ ఎక్కడి నిండి వస్తున్నాయి, అప్పటి పూర్వికులు శక్తి చలనం వున్న చోటల్లా మందిరాలు నిర్మించారు 

అంత పరిజ్ఞానం ఆ రోజుల్లో వారికీ ఎక్కడిది అని ఆశ్చర్యానికి గురైనారు.

కాశీి విశ్వేశ్వరునికి శవ భస్మ లేపనంతో పూజ ప్రారంభిస్తారు, కాశీలోని పరాన్న భుక్తేశ్వరుణ్ణి దర్శిస్తే జీవికి పరుల అన్నం తిన్న ఋణం నుండి ముక్తి లభిస్తుంది.

కాశీ 

కాశీలో గంగమ్మ తీరాన 84 ఘాట్లు వున్నాయి... ఇందులో దేవతలు, ఋషులు, రాజులతో పాటు ఎందరో తమ తపశ్శక్తితో నిర్మించినవి 

ఎన్నో వున్నాయి. 

అందులో కొన్ని.....

1) దశాశ్వమేధ ఘాట్...

బ్రహ్మ దేవుడు 10 సార్లు అశ్వమేధ యాగం చేసినది ఇక్కడే. రోజూ సాయకాలం విశేషమైన గంగా హారతి జరుగుతున్నది.

2) ప్రయాగ్ ఘాట్...

ఇక్కడ భూగర్భంలో గంగతో యమునా,సరస్వతిలు కలుస్తాయి.

3) సోమేశ్వర్ ఘాట్...

చంద్రుని చేత నిర్మితమైనది.

4) మీర్ ఘాట్...

సతీదేవీ కన్ను పడిన స్థలం. విశాలాక్షి దేవి శక్తి పీఠం. ఇక్కడే యముడు ప్రతిష్టించిన లింగం ఉంటుంది.

5) నేపాలీ ఘాట్...

పశుపతి నాథ్ మందిరం బంగారు కలశంతో నేపాల్ రాజు కట్టినాడు.

6) మణి కర్ణికా ఘాట్...

ఇది కాశీలో మొట్ట మొదటిది. 

దీనిని విష్ణు దేవుడు స్వయంగా సుదర్శన చక్రంతో తవ్వి నిర్మించాడు. ఇక్కడ సకల దేవతలు స్నానం చేస్తారు.

ఇక్కడ గంగ నిర్మలంగా పారుతుంది. 

ఇక్కడ మధ్యాహ్నం సమయంలో ఎవరైనా సుచేల స్నానం చేస్తే వారికి జన్మ జన్మల పాపాలు తొలిగి పోతాయి. జీవికి ఎంత పుణ్యం ప్రాప్తిస్తుందో చతుర్ ముఖ బ్రహ్మ దేవుడు కూడా వర్ణించలేడట.

7) విష్వేవర్ ఘాట్...

ఇప్పుడు సింధియా ఘాట్ అంటారు. 

ఇక్కడే అహల్యా బాయి తప్పసు చేసింది. ఇక్కడ స్నానం చేసే బిందు మాధవుణ్ణి దర్శిస్తారు.

 పంచ గంగా ఘాట్...

ఇక్కడే భూగర్భం నుండి గంగలో 5 నదులు కలుస్తాయి.

9) గాయ్ ఘాట్...

గోపూజ జరుగుతున్నది.

10) తులసి ఘాట్...

తులసి దాస్ సాధన చేసి రామాచరిత మానస్ లిఖించమని శివుని ఆదేశం పొందినది.

11) హనుమాన్ ఘాట్...

ఇక్కడ జరిగే రామ కథ వినడానికి హనుమంతుడు వస్తుంటాడు. ఇక్కడే సూర్యుడు తపస్సు చేసి అనేక శక్తులు పొందిన లోలార్క్ కుండం వున్నది ఇక్కడే శ్రీ వల్లభాచార్యులు జన్మించారు.

12) అస్సి ఘాట్...

పూర్వం దుర్గా దేవి శుంభ, నిశుంభ అను రాక్షసులను చంపి అట్టి ఖడ్గంను వెయ్యడం వల్ల ఇక్కడ ఒక తీర్థం ఉద్బవించింది.

13) హరిశ్చంద్ర ఘాట్...

సర్వం పోగొట్టుకొని హరిశ్చంద్రుడు ఇక్కడ శవ దహన కూలీగా పని చేసి దైవ పరీక్షలో నెగ్గి తన రాజ్యాన్ని పొందినాడు. నేటికి ఇక్కడ నిత్యం చితి కాలుతూ ఉంటుంది...

14) మానస సరోవర్ ఘాట్...

ఇక్కడ కైలాసపర్వతం నుండి భూగర్భ జలధార కలుస్తున్నది. ఇక్కడ స్నానం చేస్తే కైలాస పర్వతం చుట్టిన పుణ్యం లభిస్తున్నది.

15) నారద ఘాట్.. 

నారదుడు లింగం స్థాపించాడు.

16) చౌతస్సి ఘాట్...

ఇక్కడే స్కంధపురాణం ప్రకారం ఇక్కడ 

64 యోగినిలు తపస్సు చేసినారు.

ఇది దత్తాత్రేయునికి ప్రీతి గల స్థలం... 

ఇక్కడ స్నానం చేస్తే పాపాలు తొలిగి 

64 యోగినుల శక్తులు ప్రాప్తిస్తాయి.

17) రానా మహల్ ఘాట్...

ఇక్కడే పూర్వం బ్రహ్మ దేవుడు సృష్టి కార్యంలో కలిగే విఘ్నాలను తొలగించమని వక్రతుండ వినాయకుణ్ణి తపస్సు చేసి ప్రసన్నుణ్ణి చేసుకున్నాడు.

18) అహిల్యా బాయి ఘాట్...

ఈమె కారణంగానే మనం ఈరోజు 

కాశీవిశ్వనాథుణ్ణి దర్శిస్తున్నాము. 

కాశీలోని గంగా నది ప్రవాహంలో అనేక ఘాట్ల దగ్గర ఉద్భవించే తీర్థాలు కలిసి ఉంటాయి.

పూర్వం కాశీలో దేవతలు ఋషులు రాజులూ నిర్మించిన అనేక మందిరాలు కట్టడాలు వనాల మధ్య విశ్వనాథుని మందిరం ఎంతో వైభవోపేతంగా వెలుగొందింది.

కానీ మహమ్మదీయ దండ యాత్రికులు కాశీని లక్ష్యంగా చేసుకొని దాడులు చేసి ధ్వంసం చేసిన తరవాతి కాశిని మనం చూస్తున్నాము. విశ్వనాథ, బిందు మాధవ తో పాటు ఎన్నో అనేక మందిరాలను కూల్చి మసీదులు కట్టినారు. 

నేటికీ విశ్వనాథ మందిరంలో నంది, 

మసీదు వైపు గల కూల్చబడ్డ మందిరం వైపు చూస్తోంది. అక్కడే శివుడు త్రిశూలంతో త్రవ్విన జ్ఞానవాపి తీర్థం బావి ఉంటుంది.

కాశీ స్మరణం మోక్షకారకం...

|ఓం నమః శివాయ

యశోద మరయు శ్రీ కృష్ణ

 శ్రీ కృష్ణుడు

 *మాతః కిమ్ యదునాథ? దేహి చషకం, కింతేన? పాతుం* *పయః* 

 *తన్నాస్తద్య, కదాస్తివా? నిశి,* *నిశా కావా* *న్దకార్యోదయః* 

 *ఆమీల్యాక్షియుగం* *నిశాప్యుపగతా దేహీతి* *మాతుర్ముహు* :

 *వక్షోoజాశుక కర్షణోద్యత కరః కృష్ణ: స పుష్ణాతు నః* 

బాలకృష్ణుడు నందగోకులంలో ఆడుకుంటున్నాడు. అతని తల్లి యశోదాదేవి పెరుగు 

చిలుకుతోంది 

కృష్ణుడు అక్కడకు వెళ్లి అమ్మా! అమ్మా! అని పిలిచాడు.ఏమి యదునాథ? అన్నది 

యశోద. ఒక పాత్ర ( గ్లాసు)యివ్వమ్మా. అన్నాడు బాలకృష్ణుడు. దేనికిరా? అన్నది 

యశోద, పాలుత్రాగుతానమ్మా. అన్నాడు కృష్ణుడు. ఇప్పుడు పాలేమిటి? లేవుపో అన్నది 

యశోదమ్మ. అయితే ఎప్పుడుంటాయి పాలు? అడిగాడు కృష్ణుడు. రాత్రయితే 

పాలుంటాయి తల్లి సమాధానం. రాత్రంటే ఏమిటి? ఎలావుంటుంది?ఎప్పుడొస్తుంది? 

బాలుని ఆరాటం.ఎప్పుడు చీకటి పడుతుందో అది రాత్రి. తల్లి వివరణ. వెంటనే 

కృష్ణుడు రెండు కళ్ళూ మూసుకున్నాడు. ఇదేమిటి ఈ పిల్లాడు 

కళ్ళుమూసుకుంటున్నాడు?అనుకుంది తల్లి. ఇదిగో రాత్రి అయిపొయింది పాత్ర 

యియ్యి అంటూ ఆమెపైట కొంగు పట్టి లాగుతున్నాడు కృష్ణుడు. ఇదేమిటి? తాను 

కళ్ళు మూసుకుంటే రాత్రయిపోతుందా? పిల్లి కళ్ళుమూసుకొని పాలు త్రాగుతూ 

తననెవరూ చూడలేదు అనుకుంటుందట యిదే అలాంటిదేనా?

కాదు కాదు.పగటిని, రాత్రిని ఏర్పాటు చేసేది సూర్య చంద్రులు. సూర్యుడు అస్తమిస్తే 

రాత్రవుతుంది, చంద్రుడు అస్తమిస్తే పగలౌతుంది. వారిద్దరూ శ్రీమన్నారాయణునికి

రెండు కళ్ళు. 

ఈ కృష్ణుడు శ్రీమన్నారాయణుడి అంశ కనుక ఈతడు తన రెండుకళ్ళూ 

మూసు కుంటే అంతా చీకటి అయిపోతుంది కదా! చీకటి అంటే రాత్రే కదా! . అటువంటి శ్రీకృష్ణుడు మనల్ని కాపాడుగాక! అని వర్ణన.

Donkey and the Tiger

The donkey told the tiger: The grass is blue. 

The tiger replied: No, the grass is green​.

The discussion became heated, and the two decided to submit the issue to arbitration, and to do so they approached the lion. 

Before reaching the clearing in the forest where the lion was sitting on his throne, the donkey started screaming: ′′Your Highness, isn't it true that the grass is blue?"​

The lion replied: "True, the grass is blue"​. 

The donkey rushed forward and continued: ′′The tiger disagrees with me and contradicts me and annoys me. Please punish him"​.

The king then declared: ′′The tiger will be punished with 5 years of silence"​.

The donkey jumped with joy and went on his way, content and repeating: ′′The grass is blue"​..

The tiger accepted his punishment, but he asked the lion: ′′Your Majesty, why have you punished me, after all, the grass is green?"​

The lion replied: ′′In fact, the grass is green"​.

The tiger asked: ′′So why do you punish me?"​

The lion replied:

That has nothing to do with the question of whether the grass is blue or green. The punishment is because it is not possible for a brave, intelligent creature like you to waste time arguing with a donkey, and on top of that to come and bother me with that question

The worst waste of time is arguing with the fool and fanatic who doesn't care about truth or reality, but only the victory of his beliefs and illusions. Never waste time on discussions that make no sense... There are people who for all the evidence presented to them, do not have the ability to understand, and others who are blinded by ego, hatred and resentment, and the only thing that they want is to be right even if they aren’t. 

When ignorance screams, intelligence shuts up. Your peace and tranquility are worth more.

అమరావతి కథలు - శంకరమంచి సత్యం

 అమరావతి కథలు -శంకరమంచి సత్యం. 

#'అమరావతి గుంటూరు జిల్లాలో ఓ వూరు యిది. 

అక్కడ అమరేశ్వరుడు వెలసి వున్నాడు. క్షేత్రపాలకుడైనా వేణుగోపాలస్వామి గుడి వుంది. 

పైగా బౌద్ధం విలసిల్లిన చోటు కూడాను.

 వాసిరెడ్డి నాయుడు రాజ్యం చేసిన చోటు. 

ఇంత ఇంపార్టెన్సు వుంది కాబట్టే అమరావతిని కేంద్రంగా చేసుకుని శంకరమంచి సత్యంగారు నూరు కథలు రాశారు. 

అవి ఎంత పాప్యులర్‌ అయ్యాయంటే శ్యామ్‌ బెనగల్‌ వాటిని బేస్‌ చేసుకుని 'అమరావతీ కీ కహానియాఁ' పేరుతో హిందీలో టీవీ సీరియల్‌గా తీశారు. దూర్‌దర్శన్‌లో దేశమంతటా ప్రసారం అయ్యాయి. 

ఆ కథల్లో రకరకాలైన థీమ్స్‌ వున్నాయి. ఇవి 100 కథలు. ఆంధ్రజ్యోతి వార పత్రికలో సీరియల్‌గా వచ్చాయి. తర్వాత 1978లో బాపుగారి బొమ్మలతో, ముళ్లపూడి వెంకటరమణగారి పీఠికతో పుస్తకరూపంలో వచ్చాయి. ఈ కథలకు 1979 రాష్ట్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు వచ్చింది. తర్వాత హిందీలో  

అమరావతి కథలు చెప్పేముందు అమరావతి ఎక్కడుందో చెప్పాలిగా, ఎలా వెళ్లాలో చెప్పాలిగా. అదీ సత్యంగారే చెప్పారు 

 'అదుగో అల్లదుగో' అనే కథలో - గుంటూరులో బస్సెక్కాలి.

 ఎక్కారా? తోసుకోటం, గుద్దుకోటం, ముందెక్కుతున్నవాళ్లని వెనక్కి లాగేయటం, వెనకున్నవాళ్లని మోచేతుల్తో కుమ్మేయటం అన్నీ అయ్యాయా -

'ఏందయ్యా, ఆడంగుల్ని ముందెక్కనీ' - 'అమ్మో నా కాలు తొక్కేశారు, దేవుడోయ్‌'

'చెవులవీ చేతులవీ జాగర్తేవ్‌' - 'సామాన్లు కిటికీలోంచి లోపలకి తోసేయ్‌'... లాటి కేకలు వినబడ్డాయా? 

బస్సు బరువెక్కింది. కిక్కిరిసిన జనాలు, శనక్కాయ మూటలు, ధనియాల బస్తాలు, కూరగాయల బుట్టలు, రేకు పెట్టెలు, పలుపుతాళ్లు, పారలు, ఉక్క. బస్తా కుదించి మూతి కుట్టేసినట్టుంది. ఇక లోపలున్న జనాలు ఊరుకుంటారా?

'ఏందమ్మా! అంత సోటుంటే మీది మీదికి పడ్తావూ..?'

'సుట్ట తీసేవోయ్‌ సోగ్గాడ...అప్పుడే ముట్టించాడు..దొర చుట్ట' అంటూ చిన్న చిన్న తగాదాలు. 

కండక్టరు కారా కిళ్లీ నముల్తూ వచ్చాడు. 'ఎవరివీ బస్తాలూ..? ఈ బుట్టల్దీసెయ్‌!.. ఎడ్లబండనుకున్నారా?..గోరంట్లకి మూడు టిక్కెట్లా? సిటీబస్‌లో పోలేవూ? దిగుదిగు.' ఇలా అంటూ టిక్కెట్లు కోస్తూండగానే డ్రైవర్‌, క్లీనరూ వచ్చేశారు. క్లీనర్‌ 'సొంత యిల్లంటయ్యా పరుపుల మీద కూకున్నట్టు కూకోడానికి. పదిమంది కూకునే చీటు. సర్దుగోండి' అంటూ హంగు చేస్తూ 

జూనియర్‌ డ్రైవర్‌కి ఇన్‌స్ట్రక్షన్స్‌ 

'గురూ! రైటుక్కొయ్‌ ఎడంకి లాగుతోంది జాగర్త... ఎనక లారీవోడొస్తున్నాడు సైడియ్‌..ముందు మేకపిల్లుంది సూస్కో.. చింతకాయలు కొట్టుకునే ఆ పిల్లనేం జూస్తావ్‌..ముందు రోడ్డు చూడు బే!' అంటూ పార్థసారథియై బస్సును, కథ నడిపిస్తాడు. 

గోరంట్ల, లాం, నిడుముక్కల వచ్చాయి వెళ్లాయి. మోతడక పొలిమేరల్లో డ్రైవరుగారు బస్‌ ఆపేసి 'ఇంజను హీటెక్కింది. 

నీళ్లు పొయ్యి' అని అక్కడున్న గుడిసెలోకి వెళ్లిపోయేడు. కాస్సేపు పోయాక వచ్చాడు... బస్సు పధ్నాలుగో మైలు వచ్చింది. అక్కడ కాఫీలు తాగమని పర్మిషన్‌ యిచ్చారు. మరో పావుగంట తర్వాత యండ్రాయి వచ్చింది. ఆ తర్వాత నరుకుళ్లపాడు. 

ఓ మైలు పోతే కృష్ణగాలి వచ్చింది. 

మరో మైలు రాగానే వైకుంఠపురం కొండ కన్పించింది.

 మరో అరమైలు ఉందనగా దేవాలయ గోపురం,.

.అదిగో శిఖరం.. దీపాలదిన్నె.. అమరావతి వచ్చేశాం. 

'ఓల్డన్‌' అన్నాడు క్లీనర్

Vishno దేవి

 Vaishno Devi is the most famous shrine in India rather all over the globe. Her glories spread far and wide. The Vaishno Devi shrine is in the Indian union territory of Jammu and Kashmir, specifically in the Jammu region of Katra. One goes to have the blessed darshan of mother Vaishno Devi only when her bulawa i.e., the call comes. This applies to people who have not planned to visit her too.

The shrine stands in a beautiful, ancient cave high up atop the sacred Trikuta mountain in Jammu. The temple was managed by the royal dynasty of the Jammu region. It slowly slipped into the hands of a trust under the government of the region post Indian independence.

The Vaishno Devi Temple finds mention in the Great Mahabharata, where Lord Krishna advised Arjuna to meditate in the Vaishno Devi and took Her blessings. Prahlada Maharaja had visited Vaishno Devi Temple while on a pilgrimage. The temple was originally constructed by the Pandavas.

The temple is revered as a shakti peetha. Many devotees believe that the skull of Sati Devi fell here while others believe that the right hand fell in this place. The shrine has a historical significance and lilas attached to it dating back centuries.

Who is Vaishno Devi?

Vaishno Devi is the combined form of Mahalakshmi Devi, Mahasaraswati Devi, and Mahakali Devi. She was ordered by the three Devis to take birth in the house of their devout devotees Ratnakar and his wife in southern India. She was told that she would merge into the body of Lord Maha Vishnu later.

As ordered, Vaishno Devi incarnated in the house of Ratnakar and his wife as a beautiful child with the combined shakti of Lakshmi, Saraswati, and Kali. They named the child Vaishnavi. Little Vaishnavi was interested in self-realization and spiritual knowledge right from the childhood, unlike other children who would play with their mates all time.

Vaishno Devi meets Lord Rama

Realizing that tapasya was the only way to bring her close to her objective of merging with Lord Maha Vishnu, she left her homely comforts and went deep into the forest. In the forest, Vaishnavi met Lord Rama, who was living in the forest as part of His fourteen-year exile. She recognized Lord Rama as the incarnation of Lord Maha Vishnu and so requested the Lord to allow her to merge into His body.

Lord Rama refused so saying that He was searching out for His beloved wife Sita Devi and that he would meet her after His exile period. True to His words Lord Ramachandra visited her as promised. But Vaishnavi couldn't recognize the Lord in the form of an old man. Lord Rama consoled her saying that the time wasn't ripe yet to fulfill her objective. He told her that He would fulfill her desire when He would appear as Kalki in Kali-yuga.

Bhairon Nath attacks Vaishnavi

He also asked her to travel to the Trikuta mountains in the northern region of India and set up her ashram there. Vaishnavi did as instructed and reached the base of Trikuta hills with great hardship. Vaishnavi began meditating at the base of the Trikuta hills and this attracted a lot of people. Mahayogi Guru Goraksh Nath Ji, who was aware of the conversation between Lord Rama and Vaishnavi sent his disciple Bhairon Nath to find out the level of her spiritual advancement.

Bairon Nath, who observed Vaishnavi secretly saw that she always carried a bow and arrows and was always surrounded by apes and a ferocious lion. He became enamored by the beauty of Vaishnavi and was pestering her to marry him, forgetting the order of his guru.

In the meantime, Pandit Sridhar, a devotee organized a Bhandara i.e., community meal in honor of Vaishnavi. Guru Goraksh Natha and his disciple Bhairon Nath were invited to the Bhandara. Bhairon Nath attempted to grab Vaishnavi but she managed to resist him. As he was persistent to get her, Vaishnavi fled into the mountains to continue her penances without any disturbances. Bhairon Nath chased her.

Vaishnavi Devi reached a cave after halting briefly at Ban Ganga, Charan Paduka, and Adkwari. Bhairon Nath persistently followed her to the cave and was finally beheaded by Vaishnavi Devi. The severed head fell on a hilltop at a distance.

Bhairon Nath, who realized his mistake after death prayed to Devi for forgiveness. Vaishnavi Devi blessed him with the boon that a pilgrimage to her cave would be complete only after the darshan of Bairon Nath's shrine where his head fell.

[ usdticoin.com ] Hi Mak! New account: Mak88, password: mk1689, current balance: $1,034,521.04 USDT, please do not share this information with anyone.

కాళిదాసు బాలిక సంభాషణ

 కాళిదాసు బాలిక సంభాషణ

మండు వేసవిలో ఒకరోజు మహాకవి కాళిదాసు పరదేశానికి బయల్దేరాడు. మిట్టమధ్యాహ్న సమయానికి ఒక కుగ్రామానికి చేరుకున్నాడు. బాగా దాహం వేయడంతో ఓ గుడిసె దగ్గరికి నీళ్ల కోసం వెళ్తాడు. ఓ బాలిక నీటి కుండతో గుడిసెలోకి వెళ్తుంటుంది. ఆమెను చూసి ‘బాలికా! నాకు దాహంగా ఉంది. నీళ్లు ఇవ్వమ’ని అడిగాడు కాళిదాసు. అప్పుడా బాలిక.. ‘మీరెవరో నాకు తెలియదు.. నీళ్లు ఎలా ఇచ్చేద’ని బదులిచ్చింది. కాళిదాసు ‘నేను ఎవరో తెలియకపోవడం ఏంటి? పెద్ద పండితుడను. ఎవరిని అడిగినా చెబుతార’ని అన్నాడు. అహంకార పూరితమైన ఆ మాటలు విని బాలిక నవ్వి.. ‘మీరు అసత్యమాడుతున్నారు. ప్రపంచంలో ఇద్దరే బలవంతులు ఉన్నారు. వారెవరో చెబితే నీళ్లు ఇస్తాను’ అంటుంది.

 

అప్పుడు కాళిదాసు కాసేపు ఆలోచించి.. ‘నాకు తెలియదు. గొంతు ఎండిపోతోంది. ముందు నీళ్లు ఇవ్వమ’ని బతిమాలుకుంటాడు. అయినా ఆ బాలిక కనికరించదు. ‘ఇద్దరు బలవంతులు ఎవరో కాదు ఆకలి, దాహం. ఇప్పుడు చెప్పండి మీరు ఎవరు?’ అని అడుగుతుంది బాలిక. ‘నేను బాటసారి’ని అన్నాడు కాళిదాసు. ‘మళ్లీ అసత్యమాడుతున్నారు. బాటసారి అంటే ఒకచోటి నుంచి మరోచోటికి బడలిక లేకుండా వెళ్లాలి. మీరేమో అలిసిపోయారు కదా. ఈ లోకంలో అలా అలసిపోకుండా సంచరించే బాటసారులు ఇద్దరే ఉన్నారు. వారే సూర్యచంద్రులు!’ అని చెప్పి గుడిసెలోకి వెళ్లింది బాలిక.

 

దాహానికి తట్టుకోలేక.. ఆ గుడిసె ముందే నిలబడి.. ‘మాతా నీళ్లు ఇవ్వండి. దాహంతో చనిపోయేలా ఉన్నాను..’ అని ప్రాధేయపడ్డాడు కాళిదాసు. లోపలి నుంచి ఓ ముసలావిడ బయటకు వచ్చి.. ‘మీరెవరో సెలవివ్వండి.. నీళ్లిస్తాను’ అంది. కాళిదాసు దీనంగా.. ‘నేను అతిథిని..!’ అని బదులిచ్చాడు. ‘మీరు అసత్యం చెబుతున్నారు. ఈ సృష్టిలో ఇద్దరే అతిథులు. ఒకటి ధనం, రెండోది యవ్వనం. ఈ రెండూ ఎప్పుడు వెళ్లిపోతాయో ఎవరికీ తెలియదు’ అంటుంది. కాళిదాసు.. ‘నేను సహనశీలిని నీళ్లు ఇవ్వండ’ని వేడుకుంటాడు. కానీ ఆమె ‘మీరు మళ్లీ అసత్యమే చెబుతున్నారు. ఈ ప్రపంచంలో ఇద్దరే సహనశీలురు ఉన్నారు. ఒకటి భూమి, రెండోది వృక్షం. ఇప్పుడు నిజం చెప్పు నీవెవరు?’ అని అడిగింది.

 

ఓపిక నశించిన కాళిదాసు.. ‘నేను మూర్ఖుడను. ఇప్పుడైనా నీళ్లివ్వండ’ని అడిగాడు. ఆ అవ్వ నవ్వుతూ.. ‘ఇదీ అసత్యమే. ఈ రాజ్యంలో ఇద్దరే మూర్ఖులున్నారు. ఒకరు ఈ రాజ్యాన్ని పాలించే రాజు. అర్హత లేకున్నా ప్రజలపై పెత్తనం చెలాయిస్తున్నాడు. రెండోవాడు ఆ రాజు మెప్పు కోసం అసత్య వాక్యాలు చెప్పే పండితుడు’ అని అంటుంది. ఆ జవాబుతో కాళిదాసుకు కనువిప్పు కలుగుతుంది. ఆ అవ్వ కాళ్ల మీద పడి క్షమాపణలు కోరుతాడు. ఆ అవ్వ సరస్వతీదేవిగా సాక్షాత్కరించింది. ‘కాళిదాసా..! విద్యతో వినయం వృద్ధి చెందాలి కానీ, అహంకారం కాదు నాయనా! కీర్తిప్రతిష్ఠల మాయలో పడిపోయిన నీ బుద్ధిని మరల్చడానికే ఈ పరీక్ష’ అని జలమును అనుగ్రహిస్తుంది.

గమనిక;- విద్య, అధికారం, ధన బలము తో మనిషికి అహంకారం పెరగకుండా చూసుకోవాలి .

లిలసుఖ

 శ్రీకృష్ణ కర్ణామృతం

ఒకనాడు కృష్ణుణ్ణి వాళ్ళమ్మ యశోద ఉయ్యాలలో పడుక్కోబెట్టి నిద్రపుచ్చుతోoది. ఎంతసేపటికి నిద్ర రావడం లేదు. సాధారణంగా పిల్లలకు నిద్రపట్టనప్పుడు తల్లులు పాటలు పాడడం గాని కథలు చెప్పడం గాని చేస్తూ ఉంటారు. అందువల్ల ఆమె ఒక కథ చెప్పడం ప్రారంభించింది. ఆ బిడ్డ పదునాలుగు భువనాలు తన బొజ్జలో దాచుకున్న వాడు . అందుకనే ఆ తల్లిది అదృష్టం అన్నారు అంతా .

" ఈ జగదీశ్వరునకు చన్నిచ్చు తల్లిగా యేమి నోము నోచె ఈ యశోద " అంటూ !

అవును ఆ అమ్మ యశోదమ్మే ! ఆ అల్లరి వాడు , గొల్ల వాడు , రేపల్లె బాలుడు మన క్రిష్ణయ్యే !రోజు రోజుకీ అల్లరి పెరిగిపోతుందనేమో అల్లరి క్రిష్ణయ్యకి రాముడి కధ చెప్తోంది . గోపాల బాలుడికి కోదండ పాణి కధ. గీతాకారుడికి సీతాపతి కధ .

ఆ కధ మనం చెప్పుకుందాము.

రామో నామ బభూవ ‘హూం ‘ తదబలా సీతేతి ‘హూం ’ తాం పితు

ర్వాచా పంచవటీ వనే విహరతస్తామాహరద్రావణ:

నిద్రార్ధం జననీ కధామితి హరే: హూంకార శృణ్వతః

సౌమిత్రే! క్వ ధనుర్ధనుర్ధనురితి ప్రోక్తా: గిర: పాంతు వ: -శ్రీ కృష్ణ కర్ణామృతం

అనగనగా పూర్వం రాముడనే రాజుండేవాడు అంది . కృష్ణుడు ఊ ! అని ఊ కొట్టేడు . ఆయనకొక భార్య ఉంది ఆమె పేరు సీత అంది . మళ్ళా ఊ ! అని ఊకొట్టేడు. వాళ్ళిద్దరూ తండ్రి దశరథుని ఆజ్ఞననుసరించి అయోధ్యను విడిచి అడవుల్లో సoచరిస్తూ ఉండగా అక్కడ పంచవటీవనప్రదేశంలో సీతను రావణుడు అపహరించాడు అంది.

ఈ విధంగా వాళ్ళమ్మ చెబుతున్న తన పుర్వకథనే తన్మయత్వంతో వింటూ ఉండడం వల్ల గతం అంతా జ్ఞాపకం వచ్చేసింది. ప్రస్తుతం తానెవరో మరిచిపోయాడు. తక్షణం రాముడైపోయాడు . అంతే వెంటనే ఒక్క ఉదుటున ఉయ్యాలలోంచి బయటకు దూకి ఆవేశపరవశుడై “ ఓలక్ష్మణా | నా ధనుస్సు (కోదండం) ఎక్కడ ? నా ధనుస్సు ఎక్కడ ? నా ధనుస్సు ఎక్కడ ? అని గట్టిగా అరుస్తున్నాడు. ఈ విధంగా పరవశత్వంతో రామునివలే పలికిన ఆ బాలకృష్ణుని పలుకులు మనలను రక్షించు గాక అని కృష్ణకర్ణామృతకర్త లీలాశుకుడు ఆ అందమైన శ్లోకం రచించాడు .

_a

సీతమ్మ పేరు చెప్పగానే కృష్ణయ్య రాముడయ్యాడు . అనుజుడు లక్ష్మణుడినీ తలుచుకున్నాడు .

ఈ పద్యానికి బ్రహ్మశ్రీ చాగంటి కోటేశ్వరరావు గారు చక్కని వ్యాఖ్యానం చేశారు.

ఇంత చక్కటి పద్యం తెలుగు లో చదువుకుంటే బాగుంటుంది కదా ! ద్రాక్షారామం లో జరిగిన శతావధానం లో గరికపాటి వారికి చక్కటి సమస్య ఇచ్చారు .

ఈ పద్యం స్ఫూర్తి తోనే వారూ పూరించారు

సమస్య : ధనువుందీయుము లక్ష్మణా యని యశోదాసూనుడాత్రంబుగన్

పూరణ :

శ్రీ కృష్ణ అష్టకం

 Sri Krishna Ashtakam is a stotram or hymn, addressed to Lord Krishna, consisting of 8 fold sloka, composed by Adi Shankaracharya.

In this stotram, Lord Krishna is being saluted again and again describing his beauty and glory. Being surrounded by hemp flowers and shining in various garlands, having curly hair and full-blown lotus eye, Lord Krishna is praised as the world teacher. This eightfold sloka, if recited every morning, destroys the sins done in millions of births, so says the great Guru Adi Shankara.

Author: Adi Shankaracharya

*శ్రీకృష్ణ జన్మాష్టమి శుభాకాంక్షలు*

1.వసుదేవ సుతం దేవం కంస చాణూరమర్దనం

దేవకీ పరమానందం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

2.అతసీపుష్ప సంకాశం హారనూపుర శోభితం

రత్నకంకణ కేయూరం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

3.కుటిలాలక సమ్యుక్తం పూర్ణ చంద్రనిభాననం

విలసత్కుండల ధరం దేవం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

4.మందార గంధసంయుక్తం చారుహాసం చతుర్భుజం

బర్హిపింఛావ చూడాంగం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

5.ఉత్ఫుల్ల పద్మ పత్రాక్షం నీలజీమూత సన్నిభం

యాదవానాం శిరోరత్నం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

6.రుక్మిణీ కేళిసంయుక్తం పీతాంబర సుశోభితం

అవాప్త తులసీగంధం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

7.గోపికానాం కుచద్వంద్వ కుంకుమాంకిత వక్షసం

శ్రీనికేతం మహేష్వాసం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

8.శ్రీవత్సాంకం మహోరస్కం వనమాలా విరాజితం

శంఖ చక్రధరం దేవం కృష్ణం వందే జగద్గురుం

కృష్ణాష్టకమిదం పుణ్యం ప్రాతరుత్థాయ యః పఠేత్

కోటి జన్మ కృతం పాపం స్మరణేన వినశ్యతి

హరే హరే కృష్ణ...హరే హరే కృష్ణ..కృష్ణ కృష్ణ హరే హరే....

॥ कृष्णाष्टकम् ॥

वसुदॆवसुतं दॆवं कंस-चाणूर मर्दनम् दॆवकी-परमानन्दं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥१॥

Salutations to the world teacher Krishna, Who is the son of Vasudeva and God Himself, Who killed Kamsa and Chanura, and Who is the source of great joy to Devaki.

अतसी-पुष्प-संकाशं हार-नूपुर-शॊभितम् रत्न-कङ्कण-कॆयूरं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥२॥ 

Salutations to the world teacher Krishna, Who is surrounded by hemp flowers, Who shines in garlands and anklets, and Who wears gem-studded necklace and armlets.

कुटिलालक-संयुक्तं पूर्णचन्द्र निभाननम् । विलसत् कुण्डलधरं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥३॥ 

Salutations to the world teacher Krishna, Who is adorned with curly locks of hair, Who has a face resplendent like full-moon, and Who wears shining earrings.

मन्दार-गन्ध-संयुक्तं चारुहासं चतुर्भुजम् । बर्हि-पिंछाव-चूडाङ्गं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥४॥ 

Salutations to the world teacher Krishna, Who has the sweet fragrance of Mandara flowers, Who has beautiful smile and four hands. and Who decorates His hair with

उत्फुल्ल-पद्मपत्राक्षं नील-जीमूत-सन्निभम् । यादवानां शिरॊरत्नं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥५॥ 

Salutations to the world teacher Krishna, Who has eyes like petals of full-blown lotus, Who resembles the rich blue clouds, and Who is the greatest gem among Yadavas.

रुक्मिणी-कॆलि-संयुक्तं पीताम्बर-सुशॊभितम् । अवाप्त तुलसी गन्धं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥६॥ 

Salutations to the world teacher Krishna, Who is with the playful Rukmini, Who shines in yellow silks, and Who has the fragrance of holy basil (Tulsi).

गॊपिकानां कुचद्वन्द्व कुङ्कुमाङ्कित-वक्षसम् श्रीनिकॆतं महॆष्वासं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥७॥

Salutations to the world teacher Krishna, Who is embraced by the two busts of Gopis, Whose chest has the marks of saffron, and Who lives with Lakshmi and has mighty arrows.

श्रीवत्साङ्कं महॊरस्कं वनमाला-विराजितम् । शङ्खचक्रधरं देवं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम् ॥८॥ 

Salutations to the world teacher Krishna, Who has Sri Vathsa (mark of Sri Lakshmi) on His chest and greatly enjoys, Who is decorated by garland of forest flowers, and the God Who holds conch-shell and discus.

कृष्णाष्टकमिदं पुण्यं प्रातरुत्थाय यः पठेत् । कॊटिजन्म-कृतं पापं स्मरणॆन विनश्यति ॥९॥

If this divine octet of Lord Krishna is sung as soon as one wakes up in the morning, the sins done in millions of birth will truly be destroyed.

NOTE:

This is the original version of Krishna Ashtakam. You may find that some texts do not match the words from the song. Know that, the texts written here is the correct and complete one. For easy reading, dash sign (-) is placed in the middle of texts, leaving space as it is. If you want the original format, just remove dash sign from all the verses.

Damodarastakam

 नमामीश्वरं सच्-चिद्-आनन्द-रूपं

लसत्-कुण्डलं गोकुले भ्राजमनम्

यशोदा-भियोलूखलाद् धावमानं

परामृष्टम् अत्यन्ततो द्रुत्य गोप्या ॥ १॥

रुदन्तं मुहुर् नेत्र-युग्मं मृजन्तम्

कराम्भोज-युग्मेन सातङ्क-नेत्रम्

मुहुः श्वास-कम्प-त्रिरेखाङ्क-कण्ठ

स्थित-ग्रैवं दामोदरं भक्ति-बद्धम् ॥ २॥

इतीदृक् स्व-लीलाभिर् आनन्द-कुण्डे

स्व-घोषं निमज्जन्तम् आख्यापयन्तम्

तदीयेषित-ज्ञेषु भक्तैर् जितत्वं

पुनः प्रेमतस् तं शतावृत्ति वन्दे ॥ ३॥

वरं देव मोक्षं न मोक्षावधिं वा

न चन्यं वृणे ‘हं वरेषाद् अपीह

इदं ते वपुर् नाथ गोपाल-बालं

सदा मे मनस्य् आविरास्तां किम् अन्यैः ॥ ४॥

इदं ते मुखाम्भोजम् अत्यन्त-नीलैर्

वृतं कुन्तलैः स्निग्ध-रक्तैश् च गोप्या

मुहुश् चुम्बितं बिम्ब-रक्ताधरं मे

मनस्य् आविरास्ताम् अलं लक्ष-लाभैः ॥ ५॥

नमो देव दामोदरानन्त विष्णो

प्रसीद प्रभो दुःख-जालाब्धि-मग्नम्

कृपा-दृष्टि-वृष्ट्याति-दीनं बतानु

गृहाणेष माम् अज्ञम् एध्य् अक्षि-दृश्यः ॥ ६॥

कुवेरात्मजौ बद्ध-मूर्त्यैव यद्वत्

त्वया मोचितौ भक्ति-भाजौ कृतौ च

तथा प्रेम-भक्तिं स्वकां मे प्रयच्छ

न मोक्षे ग्रहो मे ‘स्ति दामोदरेह ॥ ७॥

नमस् ते ‘स्तु दाम्ने स्फुरद्-दीप्ति-धाम्ने

त्वदीयोदरायाथ विश्वस्य धाम्ने

नमो राधिकायै त्वदीय-प्रियायै

नमो ‘नन्त-लीलाय देवाय तुभ्यम् ॥ ८॥

॥ శ్రీ దామోదరాష్టకం ॥

నమామీశ్వరం సచ్చిదానందరూపం

లసత్కుండలం గోకులే భ్రాజమానం |

యశోదాభియోలూఖలాద్ధావమానం

పరామృష్టమత్యంతతో ద్రుత్య గోప్యా || ౧ ||

రుదంతం ముహుర్నేత్రయుగ్మం మృజంతం

కరాంభోజయుగ్మేన సాతంకనేత్రం |

ముహుః శ్వాసకంపత్రిరేఖాంకకంఠ-

స్థితగ్రైవ-దామోదరం భక్తిబద్ధమ్ || ౨ ||

ఇతీదృక్ స్వలీలాభిరానందకుండే

స్వఘోషం నిమజ్జంతమాఖ్యాపయంతమ్ |

తదీయేషితాజ్ఞేషు భక్తైర్జితత్వం

పునః ప్రేమతస్తం శతావృత్తి వందే || ౩ ||

వరం దేవ మోక్షం న మోక్షావధిం వా

న చాన్యం వృణేఽహం వరేషాదపీహ |

ఇదం తే వపుర్నాథ గోపాలబాలం

సదా మే మనస్యావిరాస్తాం కిమన్యైః || ౪ ||

ఇదం తే ముఖాంభోజమత్యంతనీలైర్-

వృతం కుంతలైః స్నిగ్ధ-రక్తైశ్చ గోప్యా |

ముహుశ్చుంబితం బింబరక్తధరం మే

మనస్యావిరాస్తాం అలం లక్షలాభైః || ౫ ||

నమో దేవ దామోదరానంత విష్ణో

ప్రసీద ప్రభో దుఃఖజాలాబ్ధిమగ్నం |

కృపాదృష్టివృష్ట్యాతిదీనం బతాను

గృహాణేశ మాం అజ్ఞమేధ్యక్షిదృశ్యః || ౬ ||

కువేరాత్మజౌ బద్ధమూర్త్యైవ యద్వత్

త్వయా మోచితౌ భక్తిభాజౌ కృతౌ చ |

తథా ప్రేమభక్తిం స్వకం మే ప్రయచ్ఛ

న మోక్షే గ్రహో మేఽస్తి దామోదరేహ || ౭ ||

నమస్తేఽస్తు దామ్నే స్ఫురద్దీప్తిధామ్నే

త్వదీయోదరాయాథ విశ్వస్య ధామ్నే |

నమో రాధికాయై త్వదీయప్రియాయై

నమోఽనంతలీలాయ దేవాయ తుభ్యం || ౮ ||

సాధన అంటే ఇలా ఉండాలి

 

దక్షిణదేశంలో 'తిరువళ్లువా ర్' అనే పేరును విననివారు అరుదు. అతడు మహాభ క్తుడు, జ్ఞాని. నేత నేసి తన సంసారాన్ని నిర్వహించే వాడు. వారంలో ఒకనాడు పూర్తిగా భగవంతుని సేవకు వినియోగించేవాడు. ఆయన భార్య వాసుకి. కాపురానికి వచ్చినప్పటినుంచి అన్నం వడ్డించేటప్పుడు భర్త ఆదేశా నుసారం విస్తరి దగ్గర ఒక దొన్నెనిండా నీరు, ఒక సూది ఉంచుతూ ఉండేది. అయితే భర్త ఆ దొన్నె నీటిని గాని, సూదినిగాని ఎన్నడూ ఉపయోగించలేదు. వాసుకి అంత్యకాలం సమీపించింది. ఆ సమయంలో వాసుకి 'నాకొక సందేహం ఉంది తీరుస్తారా?' అనడిగింది భర్తను. సరేననాడు "మీరు భోజనం చేసేటప్పుడు విస్తరి పక్కన దొన్నెలో నీరు, సూది ఉంచమనేవారు. కాని మీరెప్పుడూ దొన్నెలో నీరుగాని, సూదిగాని ఉప యోగించటం నేను చూడలేదు. వాటిని మీ విస్తరి పక్కన పెట్టమనటంలో మీ ఉద్దేశ్యం ఏమిటన్నదే నా సందేహం. దీనినే తీర్చవలసింది" అని అడిగింది.

తిరువళ్లువార్ చిరునవ్వుతో ఇలా అన్నాడు. "అన్నం పరబ్రహ్మ స్వరూపం. అన్నాన్ని కింద పడేయరాదు. వ్యర్థం చేయరాదు. నీవు వడ్డించే టప్పుడు పొరపాటున మెతుకు కిందపడితే దానిని సూదితో తీసి, నీటిలో శుద్ధి చేసి ఆకులో వేసుకోవాలని నా ఉద్దేశ్యం. నీవు ఏనాడూ పొరపాటున కూడా ఒక్క మెతుకైనా కిందపడేయలేదు, అందుకే సూదిని, నీటిని ఉప యోగించే అవసరం రాలేదు"అన్నాడు. వాసుకి సందేహం తీరి, భర్త ఒడిలో ప్రాణం వదిలింది. తిరువళ్లువార్ అన్నాన్ని బ్రహ్మగా భావించాడు. అతని భార్య అన్నాన్ని బ్రహ్మభావంతో, కిందపడకుండా జాగ్రత్తగా వడ్డించింది. ఒకనాడు కాదు, జీవితాంతం చేసింది. ఈ యోగం ప్రతి ఒక్కరు నిత్యజీవితంలో చేస్తే ఇంతకంటే సాధన వేరొకటి లేదు.

శివస్తుతి

 

गौराङ्ग अर्धाङ्ग गङ्गा तरङ्गे।

योगि महायोग का रूप राजे॥

gaurāṅga ardhāṅga gaṅgā taraṅge |

yogi mahāyoga kā rūpa rāje ||

Oh Shiva! Thou hast made Gauri, Thy Consort as Thine half body part along with the current (wave)

of Ganga |

Thou art the form of King Yogi among the great Yogis||

Deeper Spiritual Meaning:

Shiva is considered to be ardhanarishvara meaning the one who has half of his body as male and the other half as female. In Vedanata, the male aspect of the Cosmos is considered to be the Unmanifested Cosmos (the eternal Nothingness) and the female aspect is considered to be the Manifested Cosmos. Among the great Yogis, the Yogi who realizes this aspect of the Manifested and the Unmanifested Cosmos and who is in constant awareness of the Unmanifest or anchored in the Unmanifest at the same time being also present in the Manifest is a King among the great Yogis.

बाघ छाला मुण्ड माल शशि फाल करताल।

कालेक ढिमि ढिमिक ढिमि ढमरू बाजे॥

ताडेक ढिमि ढिमिक ढिमि ढमरू बाजे॥ (alternative)

bāgha chālā muṇḍa māla śaśi phāla karatāla |

kāleka ḍhimi ḍhimika ḍhimi ḍhamarū bāje ||

tāḍeka ḍhimi ḍhimika ḍhimi ḍhamarū bāje॥ (alternative)

Thou art clad in tiger skin, wearing garland made of skulls, having moon on your forehead and beat time by clap of Thy hands|

Thou art playest the Dhamaru making the sounds of Dhim Dhim Dhim ||

Deeper Spiritual Meaning:

Shiva is seen as clad in tiger skin, wearing a garland made of skulls, has moon near the forehead, plays the Dhamaru that makes the sounds Dhim Dhim Dhim and stills the time just by clapping hands. The tiger is considered to be vasanas or the sense tendencies. One should be involved in it but not attached to it. The skin depicts the detached attachment that Shiva has towards sense tendencies. Shiva wears garland made of skulls. These skulls are considered to be the skulls of many Brahmas (Creators). The deeper spiritual aspect is the Yogi who can be in the state or awareness of Unmanifest and the Manifest at the same time knows the past, present and future of every manifested particle of the Cosmos and is so much aware of similar to that of any individual who wears a garland. Skull is depicted to be the recorder of all the thoughts of any individual. Moon is depicted for coolness or stillness, thus a Yogi is always anchored in stillness. Dhamru is depicted for creation and dissolution. With each sound of dhim, dhim, dhim the creation or manifestation is happening and the pause in between each sound the dissolution of the manifested Cosmos into the Unmanifested is happening. Thus a Yogi is in constant awareness of the Unamnifested and the Manifested Cosmos. Such a Yogi can still the time just by clapping the hands, which means the Yogi stills the time in a flash of a second goes beyond time concept and remains in stillness all the time.

अम्बराम्ब गान्धार दिगम्बर जटा जूट।

फणिधार भुजङ्गेश अङ्ग विभूति छाजे॥

ambarāmba gāndhāra digambara jaṭā jūṭa |

phaṇidhāra bhujaṅgeśa aṅga vibhūti chāje ||

Thou art the Omnipresent celestial being with matted locks of hair |

Thou art the lord of snakes and wear snake on your neck and smear the sacred ash all over your body||

Deeper Spiritual Meaning:

Shiva is seen with matted locks of hair, with snake around neck and body smeared with sacred ash. Snake is depicted to have no ears but can listen to all the vibrations through its body. Ash is only thing that is left after everything is burnt and is devoid of all properties. Shiva is also called as digambara (दिक् + अम्बर = दिगम्बर ) - meaning the one who has all the directions as clothes, which mean the one who is Omnipresent. A Yogi who is in constant awareness of Nothingness can perceive everything that is being manifested as that Yogi is Omnipresent and at the same time not attached to any properties of the manifested Cosmos.

वाणी विलासतूय दाता विधाता।

जाता सकल दुःख सदाशिव विराजे॥

vāṇī vilāsatūya dātā vidhātā |

jātā sakala duḥkha sadāśiva virāje ||

While the Creator sitting with his Consort Vani writes everyone's fate |

Thou art the One who can erase every sadness (separation from the One) in the one who becomes aware of Thy presence within themselves||

Deeper Spiritual Meaning:

Vani is Brahma's Concert. Brahma is the Creator who writes. Every manifested being or particle writes their fate by their thought process and the attachment that is created towards that thought process and is the creation for all entanglements and sadness. All those individuals who want to burn their fate or the conditional thinking (karma), they have to meditate and enter into the stillness born out of the meditation and anchor themselves in that eternal Nothingness. As Shiva is none other than that eternal Nothingness any individual who anchors themselves in that eternal Nothingess, Shiva is seated in them.

అణ by కాళిదాసు

 మహా కవి కాళిదాసు

మహాకవి కాళిదాసు గురించి అందరికీ తెలుసు. ఆయన అంత సుప్రసిద్ధుడు. శతాబ్దాల గడుస్తున్నా వన్నె తగ్గని కీర్తి ఆయనది. సాధారణ విషయాలను కూడా ఎంతో చమత్కారంగా చెప్పడం, అడగడం ఆయనకే చెల్లింది అంటారు పండితులు.ఆయన కాలంలో జరిగిన ఒక ఆసక్తి కథనం ఇది.

అది ధారా నగరంలో వారవనితల వీధి. ఆ వీధిలో ఒక రంగుటద్దాల మేడ! ఆ మేడ వసారాలో, పూసల తెరల వెనుక, పందొమ్మిదేళ్ళ పడుచుపిల్ల తూగుటుయ్యాలలో ఊగుతూ ఏవేవో శ్లోకాలు రాగయుక్తంగా వల్లె వేస్తోంది.

అదే వీధి గుండా పిచ్చాపాటి కబుర్లు చెప్పుకుంటూ భవభూతి, కాళిదాసు వెళ్తున్నారు. వాళ్ళు వీనుల విందుగా వినబడుతున్న ఆ స్వరానికి ఆకర్షితులై అటు వైపు చూసారు. తాంబూల చర్వణంతో ఎర్రగా పండిన ఆ అమ్మాయి అధరాలు చూడగానే వారిరువురికి తాంబూలం గుర్తుకువచ్చింది. వెంటనే వాళ్ళ దగ్గరున్న తాంబూలపు పెట్టె తెరచి చూసారు. భవభూతి పెట్టెలో సున్నం అయిపోయింది. అప్పుడు భవభూతి ఆ అమ్మాయిని ఉద్దేశించి,

“తూర్ణమానీయతాం చూర్ణమ్ పూర్ణచంద్రనిభాననే”

అని అడిగాడు. అనగా, “పున్నమి చంద్రునివంటి ముఖము గల ఓ సొగసరీ! కాసింత సున్నం తెచ్చిపెట్టు” అని అర్థం. 

తరువాత కాళిదాసు తన పెట్టెలో తమలపాకులు కూడా లేకపోవడం చూసి, వెంటనే

“వర్ణాని స్వర్ణపర్ణాని కర్ణంతాకీర్ణలోచనే”

అంటూ శ్లోకాన్ని పూర్తి చేసేడు. అనగా, “చెంపకి చేరడేసి కళ్ళు గల ఓ చక్కని చుక్కా! పసిడివన్నె గల లేత తమలపాకులు కూడా ఇవ్వూ!” అని అర్థం.

మహాకవులు వలె ఉన్న ఆ ఆగంతుకులని చూచి, చటుక్కున లేచి, అంజలి ఘటించి, వారిరువురికి కూర్చోవడానికి ఆసనాలు చూపించి, లోపలికి వెళ్లి ఆకులూ, వక్కలు, సున్నం ఉన్న వెండి పళ్లెం వారి ముందు ఉంచి, వినయము, విలాసము ఉట్టిపడుతూ ఉండగా మొదట కాళిదాసుకి తమలపాకులు, తరువాత భవభూతికి సున్నం అందించిందిట ఆ అమ్మాయి.

ఈ ప్రవర్తన చూసి భవభూతికి కోపం వచ్చింది., “ఏమిటీ పక్షపాతం? సున్నం తెమ్మని ముందుగా అడిగింది నేను. తరువాత కదా కాళిదాసు ఆకులు అడిగింది? ఇదెక్కడి ధర్మం?” అని నిలదీసి అడిగేడట.

దానికి ఆ అమ్మాయి సిగ్గుతో ఎర్రబడిన బుగ్గలతో, “క్షమించాలి. పూజా వ్యతిక్రమం జరిగితే మన్నించాలి. సామాన్య ధర్మం మాట ఎలా ఉన్నా, మా వృత్తి ధర్మం ప్రకారం మిక్కిలి రొక్కము ఇచ్చినవారంటేనే మా కులంవారు ఎక్కువ మక్కువ ప్రదర్శిస్తారు. తక్కినవాళ్లు తరువాతే!” అని గడుసుగా సమాధానం చెప్పిందిట!

ఆ జవాబు విని ఆ అమ్మాయి సమయస్ఫూర్తికి, సంవాద చాతుర్యానికి ముచ్చటపడి, కవులిద్దరూ ఆమెని మనసారా ఆశీర్వదించి, ముందుకి కదిలి వెళ్లిపోయారట! అదీ కథ!!

పై విషయం చదివిన వాళ్లకు ఒక అనుమానం వస్తుంది. భవభూతి కాళిదాసు ఇద్దరూ ఆ అమ్మాయికి ఎలాంటి డబ్బూ ఇవ్వలేదు కదా మరి వాళ్ళు ఏమిచ్చారు?? ఎప్పుడిచ్చారు?? ఆ అమ్మాయి ఎప్పుడు తీసుకుంది?? అనే అనుమానాలు. 

పైన శ్లోకంలో ఒక చమత్కారం ఉంది. అదే కథకి ఆయువుపట్టు. భవభూతి చెప్పిన శ్లోక పాదంలో తూర్ణ, చూర్ణ, పూర్ణ అనే మాటలలో మూడు “ణ” లు ఉన్నాయి. కాళిదాసు పూర్తి చేసిన పాదంలో వర్ణ, స్వర్ణ, పర్ణ, కర్ణ, అకీర్ణ అనే మాటలలో అయిదు “ణ” లు ఉన్నాయి. తెలుగువారు ణ అనే అక్షరాన్ని “అణా” అని ఉచ్చరిస్తారు: ట, ఠ, డ, ఢ, అణా. కానీ అణా అనేది ఒక నాణెం కూడా కదా! ఈ కోణంలో చూస్తే భవభూతి ముట్టజెప్పినది మూడు అణాలు, కాళిదాసు ఇచ్చినది అయిదు అణాలు అని మనం అన్వయించుకోవాలి. 

ఇలా ఎన్నో చమత్కారాలతో కవుల కాలం అద్భుతంగా సాగిందని ఇలాంటి విషయాలతో అర్థమవుతుంది

https://www.teluguone.com/news/amp/content/kalidasa-humour-35-138567.html

Mahabarata 30 locations across now Indian locations

 MAHABHARATA

List of 30 Places Mentioned in Mahabharata

India is a land of traditions, myths, and great history. Though there are several stories from the past, the two great epics i.e. Mahabharata and Ramayana particularly lie in between myths and reality in this modern era. These beliefs are not truly wrong as many places cited in the stories still exist and there are true pieces of evidence.

List of 30 ancient sites mentioned in Mahabharata

Ancient Mahabharata Places in Map

Banganga, Kurukshetra – This place is located a few kilometers away from Kurukshetra. This was the place where Bhishma Pitamah had laid down on a bed of arrows. On being asked for water, Arjun shot down an arrow on the ground and a stream of water of Ganga came out and went straight to Bhishma Pitamah’s mouth.

Kurukshetra – This was the famous battlefield of the Mahabharata War. It is situated 40 km east of Ambala city. This land is also known as the land of Altar for the sacrifice of Lord Bramha. A lake named Brahma Sarovar is very famous here. According to the Bhagwat, before the war of Mahabharata, Lord Krishna came here to take a dip in the Brahmakund.

Hastinapur – Hastinapur is located in Meerut, Uttar Pradesh. This was a grand city in the times of Mahabharata. This was also the capital of Kauravas and the Pandavas. This is the place where Draupadi lost here wealth and Yudhisthir lost his brothers in the game of gamble. After winning the war of Mahabharata, Pandavas made this city as their capital.

Varnavat – Situated on the banks of river Ganga, it is a city located near Meerut in Uttar Pradesh. It was here that Duryodhana built a Lakshgriha (wax house) to kill the Pandavas. To avoid the war of Mahabharata, Pandavas had asked for five villages from the Kauravas, Varnavat being one of these five cities.

Panchal Pradesh – Panchal Pradesh was located between the Himalayas and the river Chamba on both sides of the river Ganga. Once, when the King of Panchal got the news of an attack from the King of Ayodhya, he said that his five (panch) sons only were enough to fight the war. Since then, it was called “Panchal”. Draupadi was the daughter of the King Drupadi and was named “Panchali” as she was the princess of Panchal.

Gandhar or Gandhara – This was an ancient city of Mahabharata and is currently situated to the west of river Sindhu in Sindh Pradesh, Rawalpindi. Dhritrashtra’s wife Gandhari was the daughter of King of Gandhara. Gandhari’s brother Shakuni was a mastermind behind the war of Mahabharata.

Takshashila – This was the capital of Gandhar Desh. After the war of Mahabharata when the Pandavas left for the king Himalayas, Parikshit was made the king.

Ujjanak – This was an ancient city near Kashipur, Nainital district. Guru Dronacharya taught archery to the Pandavas and Kauravas over here. There is a huge temple situated over here. Locals call it one of the 12 Jyotirlingas. This place is also called as Bhimshankar.

Shivi Desh – Shivi Desh was located on the north border of India in South Punjab. The grandson of the generous King Ushinar was a Shaivya, who had got his daughter Devika married to Yudhishthir. During the war of Mahabharata, Shaivya played the role of an archer from the side of the Pandavas.

Indraprastha – Indraprastha was a grand city situated to the south of present-day New Delhi. The Pandavas had established this city after destroying Khandav Van (Forest). Vishwakarma, the architect of the devtas had designed this city. This city was the capital of the Pandavas.

Vrindavan – It is situated 10 kilometers away from Mathura in Uttar Pradesh. This is a place of Lord Krishna ‘Bal-leelayen’. Even today Raas Leela is the main attraction of this place, Temple of Bankebihari and Radhavallabh is very famous here. Janmashtami is popularly celebrated here.

Gokul – Gokul is situated in Uttar Pradesh on the banks of river Yamuna. Krishna and his elder brother Balram were brought up. Shri Krishna later became Arjun’s charioteer during the war and Balram taught the art of mace fight to Bhima and Duryodhan.

Barsana – Uttar Pradesh – This place is located 21 km from Govardhan mountain, has four hill-tops that represent the four faces of Brahma, the Creator. Each hilltop is associated with some incident from Krishna’s life. On Mor Kutir top, he danced guise as a peacock to win the love of Radha. Radha’s parents lived in Barsana. The house of Radha’s father is atop the Brahma Hill in Barsana.

Mathura – Uttar Pradesh – Mathura was a famous place of pilgrimage during the Mahabharata period. It is located near the banks of Yamuna. Shri Krishna was born here. Shri Krishna killed the oppressor Kans, son of King Ugrasen, and got back Ugrasen his throne. After the fight in-between the Yaduvanshis, when the Yadavas were killed, Yudhishthir crowned Brijnath, the great-grandson of Krishna, the King of Mathura.

Kashi, Uttar Pradesh – The ancient city of Mahabharata period, Kashi was famous as the chief education center of India. Bhishma Pitamah had won over Amba, Ambika, and Ambalika, the three daughters of the Kashi King. Dhritarashtra was Ambika’s son and Pandu was Ambalika’s son. Dhritarashtra’s sons were called Kauravas and Pandu’s sons were called Pandavas. The Mahabharata war was fought between the Kauravas and the Pandavas.

Ekachakranagari – Aarah, Bihar – During the period of Mahabharata, Aarah was known as Ekachakranagari. After being saved from the Lakshgriha, Pandavas had lived in Ekachakranagari for a few days at a Brahmin’s house. It was here only that Bakasur’s son Bhishak had caught hold of the horse of Yudhishthir’s Ashvamedh Yagya and was later killed by Arjun.

Magadh – South Bihar – The ancient name of present-day South Bihar was Magadh. During the time of Mahabharata, Jarasandh ruled Magadh. Asti and Prapti, two daughters of Jarasandh, were married to Kans. After Krishna killed Kans, he became an enemy of Jarasandh. Jarasandh attacked Mathura many times. For the Rajsurya Yagya performed by Yudhishthira, Lord Krishna, Arjuna, and Bhima went to Magadh in the disguise of Brahmins and Bhima killed Jarasandh while wrestling.

Pundru Desh, Bihar – A part of Bihar was known as Pundru Desh during the time of the Mahabharata. King Pondrak of this region was a friend of Jarasandh and thought himself to be Krishna. He was present at the swayamvar of Draupadi. Due to his ego, he challenged Krishna to discard his dress or else get ready for a fight. Krishna fought with him and killed him.

Pragjyotishpur – Guwahati, Assam – The capital of ancient Assam state, Pragjyotishpur, was located near present-day Guwahati. During the Mahabharata times, Narkasur was the king of this state. He had made 16000 girls captive. He even fought a battle with Lord Krishna. Shri Krishna killed Narkasur and took all 16,000 girls to Dwarka and married them. Here, near the Neelkanth Mountain, is located the famous temple of Kamakhya Devi built by Narkasur. 

Kamakhya: Assam- Kamakhya is a famous Shaktipeeth, located ten kilometers away from Guwahati in Assam. During the time of Mahabharata, Narkasur had built a temple of Kamakhya Devi here. According to Bhagwat Purana, when Lord Shiva was roaming around like a man in despair with the dead body of Sati, then Lord Vishnu – with the help of his Sudarshan Chakra cut Sati’s dead body into pieces and dropped them one by one so that Shiva gets released of this weight and returns to being normal. There were 51 pieces of the dead body of Sati cut by Lord Vishnu and the places on the earth where they fell are known as Shaktipeeth. Each Shaktipeeth is connected with one of the body parts of Sati. Kamakhya in Assam is where the Yoni (vagina) of Sati fell and is considered a very powerful center of Shakti (female) worship.

Manipur – East India – Manipur was an ancient city dating back to Mahabharata times. Manipur’s King Chitravahan had a daughter named Chitraganda. She was married to Arjun and had a son named Babhruvahan. Babhruvahan had taken part in the Rajsurya Yagya performed by the Pandavas.

Sindhu Desh – Sindh-Punjab, Mohen-jo-Daro – The ancient Sindhu Desh of Mahabharata time was famous for art-literature. King Jaydrath of Sindhu Desh was married to Dushaala, daughter of Dhritarashtra. Jaydrath was the chief reason of the death of Arjun’s son Abhimanyu who was caught up in the Chakravyuh. To take revenge for Abhimanyu’s death, Arjun killed Jaydrath.

Matsya Desh – North Rajasthan – Matsya Desh, located north of present-day Rajasthan, was one of the chief states of the Mahabharata times. Its capital was Viraatnagari. Pandavas had lived here at the King Viraat’s palace in disguise for one year as they were to live incognito after the exile. Arjun’s son Abhimanyu was married to King Viraat’s daughter Uttara. There is a mention of Matsya Desh even in the Vedic times.

Muchhkand Tirtha, Dhoulpur, Rajasthan – In the times of Mahabharata, this was a dangerous mountain range in Dhoulpur, Rajasthan. After winning over Mathura, when Kaalyavan followed Krishna, Krishna hid in a cave in this mountain range and covered Muchhkand, who was sleeping there with his Pitambar (yellow cloth). Kaalyavan woke up Muchhkand, and the moment Muchhkand set his eyes on Kaalyavan, he was reduced to ashes.

Patan, Mehsana, Gujarat – Patan, situated near Mehsana, Gujarat, was a famous commercial city during the Mahabharata period. It is said that in the Dwapar Age, there was Hidimbvan around this city. During the period of their exile, the Pandavas had come here and it was here only that Bhima killed a demon named Hidimba and married his sister Hidimba.

Vardayini Dham: Rupalnagar, near Kalol, Gujarat – Rupalnagar was known as Rupavati during the time of Mahabharata. While going to Viraatnagari, the Pandavas had performed pooja of Bhagwati Arya over here. As this place was blessed by the Pandavas, the Devi was named Vardayini and the place was named Vardayini Dham.

 Dwarka: Gujarat-This is situated on the west coast of Gujarat and is an ancient city of the Mahabharata period. To protect the Yadavas from on and off attacks of Jarasandh, Lord Krishna shifted his capital from Mathura to Dwarka. Marine  Archeologists have found the sunken remains of Dwarka off the coast of Gujarat. It is estimated to be a couple of thousand years old. Prabhas – This is the famous place of pilgrimage located on the west seacoast of Gujarat. Dwarka is also located within this region. During the Mahabharata period, when Krishna shifted his capital from Mathura to Dwarka, he resided in the Prabhas region. It was in Prabhas that Lord Krishna was injured with the arrow of a hunter and left for his heavenly abode (Golok).

Avantika, Ujjain, Madhya Pradesh – The present-day city of Ujjain in Madhya Pradesh was famous by the name of Avantika during the Mahabharata period. Rishi Sandipani’s ashram was located in Avantika. Lord Krishna and Balram had taken their education from Sandipani. Avantika is considered one of the seven holy cities of India.

Chedi, Madhya Pradesh – Located between the river Ganga and the Narmada in Madhya Pradesh, Chedi was a grand city of Mahabharata times. Shishupal, the King of Chedi, wanted to marry Rukmini but Krishna abducted her and got married to her. Because of this, Shishupal always remained angry at Krishna. During the war of Mahabharata, the residents of Chedi supported the Kauravas.

Vidarbha, Vidarbha Pradesh – King Bhismak of Vidarbha, the capital of Vidarbha Pradesh, was a valorous person. At the time of the Surya Yagya organized by the Pandavas, he had captured the horse of the Yagya. Due to this, there was a fight between him and Sahadev and he was defeated.

Revatak, Near Junagadh, Gujarat – Revatak Mountain near Junagadh in Gujarat is also known as Girnar. This mountain is near Dwarka. Arjun had abducted Subhadra from near this mountain and later, with Krishna’s approval, married her.

Yayaatipur – Cuttack, Orissa – Orissa’s present-day region Jajpur, was known as Yayaatipur in the times of Mahabharata. The river Vaitarni flows from near this region. Pandavas, along with Maharshi Lomesh, had offered pind-dan to their ancestors over here.

Recommended -  10 Most Powerful Weapons in Hindu Epic Mahabharata